1. Uitslag verkiezingen – cijfers, eerste duiding & SNBN in de pers
De kiezer heeft gesproken en de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen is op z’n minst opmerkelijk te noemen – dat zal niemand ontgaan zijn. Hoe in Nedederland zelf is gestemd, is wel duidelijk – maar hoe is er vanuit het buitenland gestemd? Om eerst maar even wat relevant cijfermateriaal te delen:
- In totaal waren er 107.699 geregistreerde kiezers – tegenover 92.772 de vorige keer, dus een stijging van 16% en gezamenlijk goed voor ruim 1,5 kamerzetel. De opkomst was met 69.545 kiesgerechtigden bijna 65%;
- 1.260 kiezers brachten hun stem uit met een kiezerspas; 1.619 kiesgerechtigden stemden via volmacht;
- Een week na de verkiezingen werd duidelijk dat er ten minste 1000 stemmen vanuit het buitenland te laat binnen waren gekomen (and counting);
- De verdeling van een laatste restzetel was op het laatst nog even spannend, mede afhankelijk van de stemmen in het buitenland (uiteindelijk geen verschil gemaakt).
- Nederlanders buiten Nederland hebben heel anders gestemd dan binnen Nederland (met de kanttekening: zij moesten dus wel veel eerder stemmen, dus op basis van onvolledige informatie) – zie het onderstaande gedeelte van een (grotere) tabel, met duidelijke winnaar GroenLinks/PvdA:
Wat valt ons op?
- Ongeveer 35% heeft om wat voor reden dan ook niet gestemd (ongeveer 33.000 kiezers), te laat gestemd, of de stem is i.v.m. posterijen te laat (of nog steeds niet) aangekomen. Afgezien nog van de onbetrouwbare internationale posterijen, blijft het betreurenswaardig dat je vanuit het Nederland, tenzij via een kiezerspas of volmacht, je nooit zeker weet of je écht succesvol hebt gestemd;
- Van de volmacht wordt nog altijd weinig gebruik gemaakt;
- De inmiddels +1.000 te laat binnengekomen stemmen vanuit het buitenland, waarover veel pers is verschenen (zie o.a. Volkskrant hier en NRC hier), maken deel uit van een patroon: dit gebeurt bij elke verkiezing opnieuw. Het verschil met de aandacht voor de stemmen vanuit Nederland zelf werd extra wrang toen in Tilburg op basis van een verschil van enkele tientallen stemmen een hertelling werd gevraagd (“elke stem moet gelden”), terwijl de structurele problemen bij de stemmen vanuit het buitenland, waarbij altijd een veel hoger aantal is gemoeid, nog altijd onderbelicht blijven;
- Net zoals eerdere verkiezingen werd het pas écht spannend in de paar laatste dagen voor stembusgang. Bovendien: de meeste kiezers zijn zwevend, en bepalen pas in de laatste dagen of uren hun stem. Vanuit het buitenland moet je al wéken vantevoren stemmen, wat automatisch neerkomt op stemmen op basis van volstrekt onvolledige informatie;
Zolang niet digitaal gestemd kan worden, zoals we afgelopen mei in ons verkiezingsfestival al bespraken, wil de SNBN pleiten voor een aanpassing van de Kieswet, waarmee:
- Alle stemmen die op de dag van stembusgang vanuit het buitenland worden ingeleverd, worden geteld, mits 1) bewijsbaar tijdig ingeleverd (poststempel met dag en tijdstip) 2) ze daarna binnen X werkdagen in Den Haag binnenkomen (bijvoorbeeld binnen 7 werkdagen); of, indien het praktisch gezien onmogelijk is dat poststempel te verkrijgen –
- Alle stemmen die op de dag voor stembusgang vanuit het buitenland worden ingeleverd, worden geteld, mits 1) bewijsbaar tijdig ingeleverd (poststempel met dag en tijdstip) 2) ze daarna binnen X werkdagen in Den Haag binnenkomen (bijvoorbeeld binnen 7 werkdagen);
Op basis van een dergelijke wijziging blijft het postsysteem nog wel in stand, maar kunnen (veel meer) Nederlanders buiten Nederland een eerlijke kans krijgen om de campagne volledig mee te maken en tijdig hun stem uit te brengen.
Dubbele nationaliteit (en andere lopende zaken) – hoe staat het daarmee?
Eind oktober kwamen PvdA-GroenLinks en D66 gezamenlijk met een initiatiefwetsvoorstel dubbele nationaliteit. Dit wetsvoorstel blijft gewoon bestaan, en het ligt aan de partijen om hier verder aan te trekken en dit proberen door te zetten in deze nieuwe regeringsperiode.
Tegelijkertijd is het onduidelijk wat er kan gebeuren: de één kan zeggen dat er op papier voldoende stemmen vóór lijken te zijn (mede op basis van dit recente interview met NSC), de ander kan zeggen dat het ondubbelzinnige standpunt van PVV de afgelopen jaren tégen dubbele nationaliteit allesbepalend zal zijn voor het regeringsbeleid van de aankomende jaren.
Op dit moment is er nog geen kabinet, noch een regeerakkoord. Ook is het niet duidelijk of eerder ingenomen standpunten in deze nieuwe politieke realiteit door politieke partijen anders ingevuld kunnen worden. Dit geldt bijvoorbeeld ook op het punt van het mogen aanhouden van een Nederlandse bankrekening.
Het is te vroeg om hier iets zinnigs over te zeggen – maar nooit te vroeg om te benadrukken dat de SNBN zich altijd zal blijven inzetten om openstelling van dubbele nationaliteit voor Nederlanders buiten Nederland mogelijk te maken. Kortom, we blijven monitoren en proactief optreden waar nodig, zowel voor als achter de Haagse schermen.
Aan onze recente boodschap in het NRC zal het niet liggen. Hiermee willen we opnieuw vanuit het bestuur iedereen die hieraan heeft bijgedragen hartelijk bedanken. Dank!! Heel simpel: geen inkomsten, geen acties. Met de herinnering dat alle SNBN’ers volledig pro bono werken, zonder vergoedingen.
2. Update vlaggenwedstrijd voor de ‘provincie buitenland’
We hebben meer dan honderd, uiterst diverse inzendingen ontvangen. We zijn zeer positief verrast te zien dat hier zo veel animo voor is!
Tegelijkertijd moesten we toegeven dat we onszelf onvoldoende experts vinden om zonder goed advies naar een volgende stap te komen. Bovendien was er onvoldoende eensgezindheid over een duidelijke winnaar. Daarop hebben we contact gezocht met de Nederlandse Vereniging voor Vlaggenkunde (NVvV) en zij staan ons pro bono bij met dit gezochte advies, waarvoor veel dank.
Mede op basis van hun input hebben we besloten tot de volgende stappen:
- Het bestuur maakt een nadere selectie van een klein aantal ontwerpen
- Op basis van dit kleinere aantal zullen we tot een uiteindelijk winnend ontwerp komen (hoe, daarover vragen we advies aan de NVvV).
Binnenkort zal de kleinere groep geselecteerden van ons nader bericht krijgen hierover!
3. Afscheid bestuursleden en mede-oprichters SNBN Bernard Naron (PvdA) en Simon Lobach (GroenLinks), Dagelijks Bestuur versterkt met Jacobine van Laar
Met dank en respect voor wat ze de afgelopen jaren voor elkaar hebben gebokst binnen hun partijen en voor de Nederlanders buiten Nederland, maar met begrip voor hun drukke agenda’s, hebben we onlangs in loftuitingen afscheid genomen van onze bestuursleden Bernard Naron (PvdA) en Simon Lobach (GroenLinks). Beiden waren mede-pioniers en mede-oprichter van de SNBN, wat hun vertrek extra bijzonder maakt. Er is hier te weinig ruimte om op te schrijven wat ze allemaal hebben bereikt en gedaan voor de SNBN, dus rest hier een kort maar krachtig DANK JULLIE WEL!
Begin 2024 zal de SNBN een oproep uitdoen voor de vervanging van deze bestaande bestuursposities, en iedereen kan zich dan melden. Houd de nieuwsbrief en social media in de gaten.
Daarnaast zijn we erg blij dat Jacobine van Laar het Dagelijks Bestuur (DB) van de SNBN is komen versterken: het DB bestaat daarmee uit Eelco Keij (voorzitter), Twan Laan (secretaris), Bas Dubbeldam (penningmeester) en Jacobine van Laar (algemeen bestuurslid).
Tot slot nog een mededeling op basis van de recente verkiezingsuitslag. Voor een zo effectief mogelijke SNBN moet het bestuur zich continu afvragen of we voldoende vertegenwoordiging hebben binnen ons bestuur – tegelijkertijd is het ondoenlijk om alle partijen een plek te geven in het bestuur, bijvoorbeeld door hun omvang of politieke stabiliteit, rekening houdend met vertegenwoordiging in zowel Tweede als Eerste Kamer. Natuurlijk is het bestuur niet blind voor de nieuwe politieke realiteit en daarom heeft het bestuur intern de discussie geopend over de samenstelling van het bestuur in 2024. Hierover later meer.
4. Vooruitblik 2024 & de beste wensen!
Politiek is de situatie onduidelijker dan ooit, maar dat weerhoudt ons er niet van om gewoon door te gaan met plannen maken – over dubbele nationaliteit, over het mogen aanhouden van een Nederlandse bankrekening vanuit het buitenland, over het vereenvoudigen van het kunnen stemmen vanuit het buitenland, over het digitaliseren van diensten richting Nederland, en ga zo maar door.
Bovendien viert de SNBN in 2024 het eerste jubileum, en die 5 jaar zullen we niet ongemerkt voorbij laten gaan. Wat ons betreft is dit pas het begin, en daar zullen we ons vol voor inzetten.
Alle lezers, trouwe ondersteuners, vragenstellers, milde criticasters en ongevraagde maar welkome adviseurs een spetterend 2024 toegewenst!
5. Dank aan alle donateurs in 2023!
Als stichting hebben we natuurljk gewoon lopende kosten voor hele praktische zaken als website, nieuwsbrieven et cetera. Het is daarom geweldig dat veel van jullie zo nu en dan een kleine of grote donatie doen (in valuta naar keuze!). Daardoor kunnen wij ons werk (pro bono) ongehinderd doen. Heb jij iets over voor de Stichting Nederlanders Buiten Nederland, dan is een een donatie altijd welkom en gemakkelijk online te doen.
….en vergeet niet het DigiD probleem. Ik krijg hier met geen mogelijkheid de code om de app te activeren in tijd (45 dagen). Waarom niet een langere periode om de code te ontvangen (90 dagen of meer).
Of ook een code ontvangen op de phone in het buitenland? Google Amazon Whatsapp ING etc doen dat wel.
Of een speciale eenmalige code te ontvangen per post voor iedereen die DigiD heeft of aanvraagt in het buitenland?
Ook kiezen was tot nu altijd onmogelijk, na de kiesdatum kreeg ik de bescheiden.
Een nieuwe bankkaart of creditcard duurt ook 3 maanden voor het wordt ontvangen.
Goedemorgen Peter.
Nadat wij vanuit ons woonland Vanuatu naar Nederland hebben gereisd, afgelopen oktober, hebben wij onze details bij Registratie Niet Ingezetenen kunnen aanvullen.
Wij vertrokken in 1988 uit Nederland.
Na deze opdate onze DigiD aangevraagd toen we weer terug in Vanuatu waren.
We hadden het al gedaan 1 dag na RNI bezoek, maar thuis in Vanuatu werd de code gestuurd naar het Nederlandse nummer waar we de aanvraag DigiD mee aanvroegen
Dat werkte dus niet.
De code werd in Vanuatu, na nieuwe aanvraag met ons juiste nummer, toegestuurd per gesproken SMS. Dit is dus een telefoontje!
Dit werkt heel goed.
Dan krijg je dus je email om je email adres te bevestigen.
Dan een baliecode.
Toen konden we een ‘slot’ boeken doordat we een email stuurden naar DigiD Nederland.
Via de DigiD website videocall ging het niet, alle tijden steeds volgeboekt.
Na een video call, prima hulp trouwens, de activerings codes ingevoerd en ja, weer een gesproken SMS op onze telefoon hebben we eindelijk onze DigiD!!
Het heeft ons heel veel tijd, zorgen en geld gekost.
Vanuatu Nederland 30 uur vliegen!!
De post vanuit Nederland naar Vanuatu zo’n beetje 3 maanden, dus dat werkt voor ons ook niet.
Heel veel succes!!
Vriendelijke groeten, Paulien van Deventer.
Hallo Peter,
De DigiD kun je tegenwoordig via een video call activeren.
Vraag de DigiD aan via DigiD.nl en volg de stappen die ze aangeven. Activatiecode wordt per SMS toegestuurd en wordt tijdens de video call geactiveerd. Uitstekende service en in mijn geval was er royale keuze om een tijd slot te boeken voor een afspraak.
Succes.
Ik kan bevestigen dat dit uitstekend werkt!
Werkelijk waar ongelofelijk dat zoveel Nederlanders buiten Nederland voor de PVV hebben gestemd. Die resoluut tegen een dubbele nationaliteit zijn.
Bedankt hoor.
Ilva – ik denk dat voor een groot aantal mensen het dubbele nationaliteit issue wel heel belangrijk, maar niet het enige belangrijke vraagstuk is. Velen baseren hun stem op meerdere onderwerpen. Overigens is het natuurlijk nooit zo dat al je standpunten precies terugkomen in één partij. Zou wel makkelijk zijn 😉 Ik trek in ieder geval niet de conclusie dat pvv-stemmers persé tegen dubbele nationaliteit zijn.
Ik denk dat voor velen binnen de EU (en dat is toch al gauw driekwart van de Nederlanders in het buitenland, gok ik) dubbele nationaliteit nauwelijks van belang is. Je NLse paspoort geeft je immers al recht op de meeste dingen.
Niet meer voor Nederlanders in the UK – healaas!!! En dat zijn er veel.
Thank you for mentioning the many problems caused by the hideous ‘Brexit’ and retaining the link with the EU. But some of us were stripped of our Dutch duel nationality many years before this. My father was Dutch and through him I had dual nationality until The Netherlands rescinded this along with my Dutch passport.
There is still a feeling of being incomplete. Maybe silly but it is there.
Sandy
De continenten van de geregistreerde kiezers: Europa 79,4% (Duitsland 19,8%, België 16,2%, Frankrijk 9,0%, UK 7,5%, Spanje 6,3%, Zwitserland 5,1%), Noord-Amerika 7,3% (USA 5,8%, Canada 1,5%), Azië 5,4% (Thailand 0,8%, Singapore 0,7%, China, Israël, VAE, Turkije elk 0,5%), Midden- en Zuid-Amerika 3,3% (Curaçao 1,2%, Aruba 0,5%), Oceanië 2,8% (Australië 2,0%, Nieuw-Zeeland 0,8%), Afrika 1,8%.
Er wordt steeds gesproken over een “opkomst” van 65% van stemmers in het buitenland, op basis van het aantal geregistreerde kiezers. Echter is dit volgens mij geen correcte vergelijking, aangezien een inwoner van Nederland automatisch geregistreerd is en een kiespas ontvangt.
Om een eerlijke vergelijking te hebben t.o.v. de opkomst in Nederland, zou je moeten kijken hoeveel kiesgerechtigde Nederlanders er woonachtig zijn in het buitenland. Ik zie online dat er ca. 1 miljoen NL in het buitenland wonen, daar moet je dan kinderen onder 18 jaar vanaf trekken.
Dan kom je uit op een dramatisch lage opkomst. En daar is denk ik een veel meer winst te behalen.
Beste Jeroen,
Daar heb je inderdaad gelijk in. Het punt is: niemand weet precies hoeveel Nederlanders buiten Nederland leven. Maar ook als we dat wel zouden weten: er zijn allerlei redenen te bedenken voor de lagere opkomst.
– Sommige Nederlanders buiten Nederland stellen zich op het standpunt dat ze zich niet willen bemoeien met een land waar ze niet meer wonen. En stemmen dus principieel niet.
– Daarnaast vergt het stemmen vanuit het buitenland veel meer werk en eigen initiatief (registratie, versturen van de stem, …) en lang niet iedereen neemt die extra moeite.
– Het stemmen vanuit het buitenland is ook vrij ingewikkeld, hier worden meer fouten gemaakt dan bij stemmen binnen Nederland en dat “kost” stemmen.
– En tenslotte worden door het postproces veel mensen uitgesloten van het stemproces.
Als SNBN proberen we mensen te motiveren om te gaan stemmen, we proberen te helpen daar waar stemmen ingewikkeld is of vragen oproept en we proberen bij de politiek te bereiken dat het stemmen danig eenvoudiger wordt.
Hoi Jeroen,
Twan Laan gaf al een paar goede opties waarom verkiezingen vanuit het buitenland erg laag zijn. Naast de moeilijkheden die we alllemaal al kennen kan ik je ook mijn vizie geven; ik woon al dik 40 jaar in de Verenigde Staten, hou het algemene nieuws en sport vanuit Nederland nog wel aardig bij, maar voor mij voel ik me onverantwoord om te stemmen. Ik kan me voledig voorstellen als je tijdelijk in het buitenland verblijft je alles goed bij blijft houden. Maar als je toch niet meet terug gaat naar Nederland zoals in mijn situatie voel ik a. geen verantwoording and b. will ik ook geen ‘fouten’ maken voor diegene die wel dagelijks met mijn stem vizie moet leven..
Ik ben helemaal klaar met dat te laat stemmen vanuit het buitenland. De laatste keer heb ik een goede vriendin gemachtigd om mijn stem uit te brengen en dat is veel minder gedoe! Dus heb je een vriend(in), familielid of kennis in Nederland die je kunt vertrouwen? Dan raad ik iedereen aan om het via machtiging te doen, zolang het nog niet digitaal kan.
Dag Renate,
Ook de SNBN wijst iedereen nadrukkelijk op de mogelijkheid om via een volmacht te stemmen. Een verder voordeel is, dat je tot het laatste moment de verkiezingscampagnes kunt volgen en niet al weken vantevoren moet besluiten op wie je stemt.
Een nadeel is natuurlijk dat je je stemgeheim moet opgeven. We hebben op onze verkiezingspagina (klik bovenaan deze pagina op “Verkiezingen”) een FAQ opgenomen waarbij ook veel details over de volmacht staan opgenomen.
Sorry, maar stemmen per volmacht is gewoon BS en een excuus om digitaal stemmen vanuit het buitenland niet mogelijk te maken. DigID is ons door de strot geduwd dus waarom kan dat nu niet gebruikt wordt om the stemmen?
Ik heb nooit in NL gewerkt of permanent gewoond, anders dan 2 jaar vanaf mijn geboorte, aldos kom ik in ieder geval niet in aanmerking voor een DigiD.
Ik heb wel voor de tweede keer mijn stem uitgebracht, maar is het wel goed aangekomen? Dat weet ik niet. Het is een diepe donkere put.
Wat ik wel weet is dat dat ik tot mijn spijt niet weer ga stemmen tenzij het digitaal mogenlijk word. Het is te veel moeiten en kosten om het vanaf een land zonder behoorlijke post diensten te doen.
Ik woon in Engeland en stuur mijn stem altijd direct op naar de Nederlandse Ambassade in London. Weet ik tenminste zeker dat hij op tijd aankomt. En neem aan dat ze hem niet gebruiken om de BBQ mee aan te steken…
Wat de Digid betreft: voor mensen die in 1994 of later vertrokken zijn, schijnt het ’n minder probleem te zijn, ondat de verschillende afdelingen, incl. de belastingsdienst, informatie delen. Ik ben in ’92 verhuisd en ondanks dat ik iedere 10 jaar mijn paspoort verleng bij de Ambassades in de verschillende landen waar ik gewoond heb, en bovendien ook nog regelmatig te maken heb met de Nederlandse belastingdienst, is het onmogelijk voor mij om remote de Digid te krijgen. Ik moet daarvoor naar Nederland om persoonlijk mijn paspoort te laten zien. Volslagen debiel.
Nooit via de post iets ontvangen. Toen vervangend aangevraagd maar dat is zo omslachtig . Moet hier ver reizen om te kopieren en naar t postkantoor. Met een taxi kost ook nog eens erg veel
Via de post is een onmogelijke zaak dus.
Was t digitaal bv via dgid dan had ik kunnen stemmen
Zolang digitaal stemmen nog niet is ingevoerd, zou het fijn zijn, dat je op de 1 of andere manier een bevestiging (email of post) terug kunt krijgen, dat je stem is meegeteld. Daarnaast een ‘poll’ (ook voor niet leden, zoals ik, maar die jullie nieuws wel volgt) over: als je later zou kunnen stemmen, had je dan een andere keuze gemaakt deze verkiezing? zou handig zijn om het inzichtelijker te maken en met die uitkomst kan je misschien meer voor elkaar krijgen voor andere stemmogelijkheden 🙏.
Het stemmen vanuit Amerika ging dit keer goed.
Wat betreft jullie bestuursdiscussie over het verkrijgen van een goede representatie van Nederlanders in het buitenland: misschien is het een idee om naast een formeel bestuur ook een soort van “ledenraad” te creeren, die kan bestaan uit mensen met een diverse achtergrond (niet noodzakelijkerwijs gelieerd aan een politieke partij).
Dag Maarten,
Als stichting hebben we officieel natuurlijk geen leden. Tegelijkertijd: we hebben ruim 100 vrijwilligers buiten het bestuur. Zij zijn meestal gelieerd aan een land of een regio (regionale vertegenwoordigers), maar soms ook op bepaalde dossiers actief (bijvoorbeeld remigratie, enquêtes, …)